KİTAP İNCELEMESİ
***
KİTAP ADI: DAS KAPİTAL
KİTAP YAZARI: KARL MARX
***
Almanca dil kökenli olan "Das Kapital" in sözlük anlamı “sermaye” demekmiş…
Kitabı internet imkânlarını kullanarak PDF formatında
okuduk…
Öncelikle kitapla ilgili internette yapılan yorumların bir kısmına
bakalım…
Okunması ve algılanması çok zor olan bir eser…
Bu kitabı okuyanların “komünist” damgası yediği, tuğla tipi
kitapları okuduk; ama öyle bir sıkıntı yaşamadık!
Anlaşılması zor, akademik dille yazılmış kitap olduğunu söyleyenlerde iddialarında yanılmaktadırlar...
İçinde bir dolu çelişki barındıran kitaptır…
İşin uzmanlarına göre her okuyanın anlayamayacağı kitaptır…
İbn-i Haldun’un mukaddimesiyle bazı bölümlerinin örtüştüğü ifade edilse de, her iki kitabı okuyan biri olarak, bu tür örtüşmelere rastlamadığımızı
belirtelim...
Marx’ın bu kitabı hakkında birçok profesörün, “uzun gereksiz sözlerle dolu ve anlaşılması
güç, tüm zamanların en kötü ve okunmaz!” dediği kitaptır, Das Kapital…
Bu yüzden kitabı okumayı birçok
zaman bıraktık; ama inatla okumaya devam ettik...
Marx’ın Darwin’e atfettiği kitaptır aynı zamanda...
Ancak Darwin’in bunu
kabul etmediği de söylenir...
***
BİZİM YORUMUMUZ:
Öncelikle konuya Marx’ın “ilk bölümü neden anlaşılmıyor?”
sorusuna, “ bilimsel çalışmaların ilk bölümleri zaten zor olur” şeklinde cevap
verdiği “meta” bölümüyle başlayalım…
Bu bölümde Marx bir yayık hazırlıyor ve bu yayığın içine;
keten bezi, ceket, emek, üretim, demir, buğday, kapitalizm, para, altın gibi
kelimeleri koyuyor ve çalkalıyor da çalkalıyor…
Sonunda nemi oluyor?
Ucube kör bir yumak!
Ancak olayı olağan haliyle anlatsaydı ortaya herkesin
anlayabileceği bir şey çıkabilirdi…
Örneğin; meyve, sebze ve bitkilerden oluşan ve insan
emeğiyle ineğe sunulan besin, inek tarafından insana süt olarak verilmektedir…
(Marx’ın felsefesi dolaysıyla, Allah’ın canlılara ikramını ve ineğin emeğini
yok sayıyoruz)
Yayıktaki bu süt insan emeğiyle (çalkalama) yağ ve yoğurda dönüşecektir…
Şimdi insan emeği sonucu oluşan yağ ve yoğurdu “meta” olarak
değerlendirelim…
Yapıları itibariyle oluşan iki maddenin meta değerleri
farklı olacaktır…
Emek sahibi bu ürünleri satarken alıcıya, “bu ürünleri aynı
emekle ürettim, bu da, bu da aynı fiyattadır” deme hakkı var mıdır? Satsa
Marksizm’e göre uygun mudur?
Veya
Müslüman inancına göre soralım, “helal midir?”…
Aynı sorular “tercih” durumuna göre de sorulabilir…
Dolaysıyla Marx, ifade etmek istediği veya izah edemediği
eşitlik ve emek kavramlı meta bölümünü kelime oyunlarıyla karman-çorman
etmiştir…
***
Daha sonraki konulara gelince, sizin çarşı-pazarda yapmış
olduğunuz alış-veriş işlerini ifade etmekten öteye gitmemiştir…
Bankalardan alınan sözleşmeli krediler, icra işleri, vergi,
faiz gibi kavramlarla burjuvazi oyunları dile getirilmektedir…
Arkasındaki gücün Yahudi sermayesi olduğu çakılmasın diye,
zaman zaman Yahudi burjuvazisine çatmıştır…
Bu kitapta en çok Osmanlı İmparatorluğu için söylediği “Osmanlı İmparatorluğu’nun uzun yıllar ayakta kalmasının sırrı, emek
sahiplerinden kazandığı kadar ve az vergi almasıdır.” ifadesi dikkatimizi
çekmiştir…
***
Geçtiğimiz yüz yıla ait işçi, köylü ve memur boşluğunu Yahudi Karl Marx'ın "sendikal" faaliyetleri ve komünizm ile dolduran Yahudi baronlar, komünizm rejimi yıkıldıktan sonra başka bir Yahudi olan Darwin'in felsefi fikrini devreye soktular...
Bu felsefi fikri evrim teorisinden aldılar...
Bu tür ateist evrim teorisinin bilimsel özelliği olmasa da aşağıdaki
nedenden dolayı bilimsel gibi onu ayakta tutmaya çalışıyorlar…
Darwin’in “güçlü hayvan güçsüz hayvanı ham eder” felsefi
fikrini benimseyen Yahudi Kapitalistler, kendilerine göre bilimsel bu felsefe ile insanlığı inim inim
iletiyorlar…
Bunların evrim teorisine göre insanda hayvan olduğu için, güçlülerin
güçsüzleri ezmesi bilimseldir ve kendileri de güçlü olduklarına göre,bu onların doğal haklarıdır" diye düşünüyor ve kendilerini haklı görüyorlar...
Allah mı?
Allah onlar için kendi güçleridir...
Sözde Faşizme karşı olan fanatik Marksistler de, her nedense bu
düşünce ile yapılan faşizan katliamlara seslerini çıkarmazlar…
***
Bu kitabı okumakla ne mi kazandık?
Bu kitabı okumakla “ kamuya faydalı ve yararlı hiçbir yanı
yoktur” gibi bir bilgi birikimimiz oldu…
Her neyse bilgi bilgidir…
DAS KAPİTAL-II
***
İkinci cilt, kapitalist
ekonominin dinamiklerini anlamak için önemli bir teorik çerçeve sunar…
Ancak, Marx'ın Kapital'inin ikinci cildi, birinci cilt kadar
geniş bir okuyucu kitlesi tarafından bilinmez ve tartışılmaz…
Bunun sebebi, ikinci cildin, birinci cilde göre daha soyut ve teknik olmasıdır...
Marx'ın Kapital'inin ikinci cildi, sermayenin dolaşım süreci üzerine odaklanır…
İlk ciltte ayrıntılı olarak ele alınan üretim sürecinin
aksine, ikinci cilt, metanın paraya
dönüştürülmesi, paranın üretim unsurlarına dönüştürülmesi ve bu
unsurların üretim sürecine yeniden girişi dahil olmak üzere sermayenin hareketini inceler…
Marx'ın kapitalizmin
işleyişi, özellikle de üretim
süreci ve sermayenin dolaşımı hakkındaki görüşlerini yansıtmaktadır…
Metin,
karmaşık ekonomik kavramları ele alırken, sınıf mücadelesi ve artı-değerin üretimi gibi temel Marksist
konulara da değinmektedir...
Sunulan bölümler,
Kapital'in tamamını kapsamamakla birlikte, Marx'ın ekonomik teorisinin önemli
bir kısmını göstermektedir...
İkinci cilt, sermayenin dolaşımını üç devreye ayırır:
Birinci Devre:
Paranın üretim unsurlarına dönüşümü ve üretim süreci…
İkinci Devre:
Üretilen metanın satışı ve paranın geri dönüşü…
Üçüncü Devre:
Toplam sermayenin yeniden üretimi ve genişletilmiş yeniden üretim…
Marx, bu devreleri analiz ederek, sermayenin nasıl sürekli
olarak kendini yeniden ürettiğini
ve genişlettiğini açıklar...
Ayrıca, sermaye
dolaşımının hızı, sermaye
bileşimi ve krizlerin
sermaye dolaşımı üzerindeki etkisi gibi konuları da ele alır…
Karl Marx, sermayenin dolaşımını, kapitalist üretim
sürecinin temel bir unsuru olarak görür ve bu süreci detaylı bir şekilde analiz
eder…
İşte Marx'ın sermaye dolaşımı hakkındaki temel görüşlerinden
bazıları:
Marx, sermayenin dolaşımını, değerinin farklı formlar
arasında sürekli bir dönüşümü olarak tanımlar…
Bu dönüşüm, metamorfoz
olarak adlandırılır ve paranın sermayeye, sermayenin metaya, metanın tekrar
paraya dönüşümü gibi aşamaları içerir…
Bu metamorfoz, sermayenin sürekli olarak kendini yeniden
üretmesi için gereklidir…
Marx'a göre, sermayenin dolaşımındaki temel amaç değer artışı yaratmaktır...
Kapitalist, üretim sürecine girerken paranın metaya, metanın
tekrar paraya dönüşmesiyle yetinmez, daha fazla para elde etmeyi hedefler…
Bu artı değer, işçilerin ürettiği değerin, aldıkları
ücretlerin üzerindeki kısmıdır ve kapitalistin kârını oluşturur…
Marx, sermaye dolaşımını ikiye ayırır: üretim süreci ve dolaşım süreci…
Üretim süreci, hammaddelerin işlenerek metaya dönüştürüldüğü
aşamadır…
Dolaşım süreci ise, üretilen metanın piyasada satılarak
tekrar paraya dönüştüğü aşamadır... Her iki süreç de sermaye dolaşımı için zorunludur
ve birbirine bağımlıdır…
Marx, sermayeyi ikiye ayırır: sabit sermaye ve değişken
sermaye…
Sabit sermaye, üretim araçları, makineler ve binalar gibi
uzun süre dayanan ve değerini yavaş yavaş metaya aktaran sermayedir...
Değişken sermaye ise, işçi ücretlerine harcanan ve değerini
doğrudan metaya aktaran sermayedir…
Bu ayrım, Marx'ın artı-değerin kaynağını açıklamasında
önemli bir rol oynar…
Sermayenin dolaşım hızı, sermayenin değer artışı yaratma
kapasitesini etkiler…
Daha hızlı dolaşan sermaye, aynı miktarda sabit ve değişken
sermaye ile daha fazla artı-değer yaratabilir...
Dolaşım hızı, ulaşım ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi,
kredi sisteminin yaygınlaşması ve üretim sürecinin organizasyonundaki
iyileştirmeler gibi faktörlerden etkilenir…
Marx'a göre, kapitalist sistemde sermaye dolaşımı, krizlere eğilimlidir…
Aşırı üretim, yetersiz talep, finansal spekülasyon gibi
faktörler, sermaye dolaşımının kesintiye uğramasına ve ekonomik krizlere yol
açabilir…
Bu krizler, kapitalist sistemin içsel çelişkilerinden kaynaklanır
ve kaçınılmazdır…
Marx'ın sermaye dolaşımı hakkındaki argümanları, kapitalist
sistemin işleyişini anlamak için önemli bir çerçeve sunar...
Değer artışı arayışı, üretim ve dolaşım süreçleri arasındaki
ilişki, sabit ve değişken sermaye ayrımı, dolaşım hızı ve krizlerin nedenleri
gibi konular, Marx'ın sermaye dolaşımı teorisinin temel unsurlarıdır...
DAS KAPİTAL-III
***
Das Kapital-III kitabında, Özellikle artı-değerin oluşumu, kar oranı, değişmeyen sermayenin
kullanımı, kredi sistemi ve dış ticaretin etkileri gibi konular
üzerinde durulmaktadır…
Marx'ın analizlerini
desteklemek için çeşitli ekonomistlerin görüşlerini ve istatistiksel verileri
(özellikle İngiliz fabrikalarıyla ilgili raporları) kullanılmaktadır…
Ayrıca, toprak
rantı ve tefeciliğin kapitalist üretim tarzındaki yeri de ele
alınmaktadır…
Engels'in önsözü ve
ekleri de kitapta bulunmaktadır…
Metanın değeri, üretimi için harcanan toplumsal olarak gerekli emek zamanı
ile belirlenir...
Bu, metanın gerçek maliyetini temsil eder...
Kapitalist üretimde ise, metanın kapitalist maliyet fiyatı, üretim araçlarının (değişmeyen sermaye)
ve emek gücünün (değişen sermaye) değerine eşittir…
Metanın (ticari amaçla üretilmiş, alınır-satılır mal)
kapitalist maliyet fiyatı, meta üretimi için fiilen tüketilen sermaye tarafından belirlenir…
Sabit sermaye (üretim araçları) üretim sürecinde tamamen
tüketilmediği için, maliyet fiyatına sadece aşınma ve yıpranma payı kadar girer…
Döner sermaye ise (hammaddeler ve emek gücü) tamamen
tüketildiği için maliyet fiyatına tamamen girer…
Metanın değerinin, maliyet fiyatının üzerindeki fazlalığına artı-değer denir…
Artı-değer, ödenmeyen
emeğin bir sonucudur…
Kapitalist, emek gücünü piyasa değerinde satın alır, ancak
emek gücünün ürettiği değer, satın alma değerinden fazladır…
Bu fazlalık, kapitalistin karını oluşturur…
Artı-değer oranı,
artı-değerin değişen sermayeye oranını ifade eder ve emeğin sömürü derecesini
gösterir…
Kar oranı
ise, artı-değerin toplam sermayeye oranını ifade eder…
Metaların piyasada kendi değerleri üzerinden satılması,
farklı üretim alanlarında farklı kar oranlarına yol açar...
Ancak kapitalist sistemde, rekabet nedeniyle, karlar ortalama bir kar oranı etrafında
eşitlenir…
Ortalama kar oranı,
1- farklı üretim alanlarındaki sermayelerin organik
bileşimi,
2- toplam toplumsal sermayenin bu alanlardaki dağılımı ile
belirlenir…
Genel kar oranında bir değişim, değişmeyen veya değişen
sermayeyi oluşturan metaların değerinde bir değişiklik anlamına gelir…
Metanın üretim
fiyatı, maliyet fiyatına ortalama karın eklenmesiyle oluşur...
Üretim fiyatı, piyasa
fiyatlarının etrafında dalgalandığı merkezdir…
Piyasa fiyatı, arz
ve talep tarafından belirlenir…
Tekel, üretim
fiyatının ve piyasa fiyatının değerinin üzerine çıkmasına neden olabilir ve bu
durumlarda tekel fiyatı oluşur…
Sonuç olarak, metanın değeri, üretimi için gerekli emek
zamanı ile belirlenirken, fiyatı, maliyet fiyatı, ortalama kar, arz ve talep
gibi faktörlerin etkileşimiyle oluşur…
Kapitalist üretim sürecinde, rekabet ve sermayenin farklı
alanlardaki dağılımı, karların ortalama bir kar oranı etrafında eşitlenmesine
ve üretim fiyatlarının oluşmasına yol açar…
Piyasa fiyatları ise arz ve talep
dinamiklerine göre dalgalanır ve tekel durumlarında değerinden sapabilir…
