KİTAP İNCELEMESİ
***
KİTAP ADI: CENGİZ HAN’A KÜSEN BULUT
KİTAP YAZARI: CENGİZ AYTMATOV
***
Yazarın “GÜN OLUR ASRA BEDEL” kitabı içinde
yer alan “CENGİZ HAN’A KÜSEN BULUT” hikâyesi, Sovyetler Birliği komünist rejimi
tarafından kitaptan çıkartılmıştır…
Bu bölüm, daha sonra kitap haline
getirilmiştir…
***
Kitabın ana fikrini biraz irdeleyerek ne
amaçla kitaptan kaldırıldığı üzerinde duralım!
Tansıkbayev, Komünizm rejimine yaranmak ve
kendi mevkiini yükseltmek için suçlayacak kişiler arayan bir sorgu yargıcıdır…
Abutalib Kuttubayev ise Savaşta esir düşmüş ve kurtulmuş bir öğretmendir…
Yazdığı hatıralar ve düşüncelerinden dolayı
incelemeye alınır…
Ve mahkûm edilir…
***
Sorgu Yargıcı
Tansıkbayev, Kuttubayev’in notları arasında şu “Mankurt” hikâyesinde
gizli bir anlam bulunabilirdi!
Evet, evet, bu ‘mankurt’ olayında
kesinlikle bir şey gizlenmiş olmalıydı…
Ama ne?
Tansıkbayev bu ‘mankurt’ hikâyesinin bir
kışkırtma olduğunu nasıl kanıtlayacak, bunu neye dayandıracaktı?
“Kuttubayev’in böylesine özenle yazdığı bu
efsane, kesinlikle gizli bir anlam, bir mesaj veriyordur…” diye
düşündü…
Bu efsaneyi yeniden inceleyecek, her sözcük
üzerinde duracak, en küçük bir ipucunu kaçırmadan dosyaya alacak ve sonra
saldırıya geçecekti...
Kuttubayev’in kâğıtları arasında, Cengiz
Han dönemine ait “Sarı-Özek Kurbanları” başlığını taşıyan bir efsane de
vardı...
Tansıkbayev buna önce pek önem vermemiş,
dikkat etmemişti...
Ama iyi incelenirse, belki orada da siyasî
bir ima, bir çağrışım bulabilirdi…
***
Bu efsane, Sarı-Özek’ten geçerken Avrupa’yı
fethedecek olan Cengiz Han’ın ordu konvoyundaki iki aşığın trajik ve duygusal
hikâyesini anlatmaktadır…
Birileri Cengiz Han’a bir sefere çıktığında gücünü temsil eden bir bulutun ona
eşlik edeceğini söylerler…
Cengiz Han buna inanmaz...
Buna inanmasa da sefer sırasında bir
bulutun onu takip ettiğini fark eder...
Kudret simgesi olan bu güç, Cengiz Han’ın
gücüne olan güvenini ve hırsını artırır...
Yolda kadınların doğum yapması orduyu yavaşlatacağı için kadınların doğum yapmasını yasaklar…
Cengiz Han’ın komutanlarından biri bir
kadına âşık olur ve bir çocukları dünyaya gelir…
Çocuğu dünyaya getiren kadını herkesin
huzurunda idam eder…
Ve böylece Cengiz Han’ın üzerindeki bulut
onu terk eder…
***
Abutalip’in sorgusu ilerledikçe dosyası
oluşur…
Hükümlü trenle sevk edilmeye başlanır…
Abutalip tren köylerinden geçerken son kez
ailesini görmek ister…
Sorgu Yargıcı
Tansıkbayev, Abutalip’in suçlamaları kabul etmesi halinde buna
müsaade edebileceğini söyler…
Abutalip son durakta teslim edilirken kendini
lokomotifin altına atarak intihar eder…
Ve istediği terfiyi alamayan Sorgu Yargıcı
Tansıkbayev çılgına döner…
***
Türk Yahudisi Errol Gerald, “Yirminci
asırda üç Yahudi devleti kuruldu, bunlardan birincisi Rusya, ikincisi Türkiye,
üçüncüsü ise İsrail'dir..." diyor…
İlk ikisinde “özgürlük, barış, eşitlik”
nutuklarıyla gelinmiş; ama asimile ye uymayanlar kılıçtan geçirilmiştir…
Bunu en iyi bilenlerden biride yazarın
kendisidir…
Birçok aydın ya gerçekleri tam söyleyip
hedef tahtasına geçmiştir, ya da mecburen onlardan gözükmüştür…
Yazar bu kitapta her şeyi ima yoluyla
anlatmasına ve Cengiz Han’ın (Devlet’in) verdiği emrin yerine getirilmesi
gerektiği vurgulanmasına rağmen, yazarın özgür yazma hakkı elinden alınarak
“Cengiz Han’a küsen bulut” hikâyesi kitaptan çıkartılmıştır…
