KİTAP İNCELEMESİ
***
KİTAP ADI: SAFAHAT
KİTAP YAZARI: MEHMET AKİF ERSOY
***
İstiklal Marşı yazarı Mehmet Akif Ersoy'un İslamcı bir dünya görüşüne sahip olduğu herkesçe bilinmektedir…
Böyle olmasına rağmen İslam’ı ümmetçi çizgide kabul eden II. Abdülhamid ile yıldızı hiçbir zaman barışmamıştır…
Ancak bu konuda yıldızı barışık olmayan sadece Akif değildi…
Said Nursi, Said Halim Paşa ve İskilipli Atıf Hoca’da ona muhaliftiler…
***
Mehmet Akif Ersoy, şiirlerinde ve yazılarında Sultan II. Abdülhamid’e oldukça ağır ifadeler kullanmıştır…
1966 basımlı safahat kitabında bu konuyla ilgili şiirler:
İSTİBDAT
Yıkıldın, gittin amma ey mülevves devr-i istibdat
Bıraktın milletin kalbinde çıkmaz bir mülevves yâd!
Diyor ecdadımız makberlerinden: Ey sefil ahfâd,
Niçin binlerce ma'sûm öldürürken her gelen cellâd,
Hurûs etmezdi, mezbûhane olsun, kimseden feryat?
SAFAHAT SAYFA 85
***
KÖSE İMAM
Gölgesinden bile korkup bağıran bir ödlek,
33 yıl bizi korkuttu 'Şeriat!' diyerek
SAFAHAT SAYFA: 129
***
İSTİBDAT
Sema-peyma iken rayatımız tuttun zelil ettin;
Merabir bekleyen abadan evladı hacil ettin;
Ne âli kavm idik; hayfa ki sen geldin sefil ettin;
Bütün ümmid-i istikbali artık müstahil ettin;
Rezil olduk ... Sen ey kabus-i huni, sen rezil ettin!
Hamiyyet gamz eden bir pak alın her kimde gördünse,
«Bu bir cani! » dedin sürdün, ya mahkûm eyledin hapse.
Müvekkel eyleyip casusu her vicdana, her hisse,
Düşürdün milletin en kahraman evladını ye'se...
Ne mel'unsun ki rahmetler okuttun ruh-i İblise!
SAFAHAT SAYFA: 85/86
***
ASIM
Hele Fir'avn'ın elinden yakamız kurtuldu;
Hele mahvolmadan evvel sizi millet buldu.
Ah efendim, o herif yok mu, kızıl kâfirdi
SAFAHAT SAYFA: 422
***
ASIM
Ortalık şöyle fena, böyle müzebzeb işler,
Ah o Yıldız'daki baykuş ölüvermezse eğer,
Akıbet çok kötü…
SAFAHAT SAYFA: 402
***
ASIM
Of’lu tedric ile bağdaş kurarak koltukta, Dedi:
Çoktan beridir vardı benim bir derdim:
Gideyim, zalimi ikaz edeyim, isterdim.
O, bizim cami uzaktır, gelemez, mani ne?
Giderim ben, diyerek, vardım onun cami 'ine.
Kafes ardında hanımlar gibi saklıydı Hamid,
Koca Şevketli! Hakikat bunu etmezdim Ümit.
Belki kırk elli bin askerle sanmış Yıldız;
O silahşörler, o al fesli herifler sayısız.
Neye mal olmada seyret, herifin bir namazı:
Sade altmış bin adam kaldı namazsız en azı!
Hele tebziri aşan masrafı, dersen, sorma.
Gördüğüm maskaralık gitti de artık zoruma,
SAFAHAT SAYFA: 415
“Asım” şiirinin bir çok yerinde söyleyeceğini Oflunun ağzından söylemiştir…
***
ASIM
Ah efendim, o ne hayvan, o nasıl merkepti!
En hayır-hahı idik, bizleri hatta tepti.
Bu hayâ der, bu edep der, verir evhama vücut;
SAFAHAT SAYFA: 421
***
ASIM
Kız, kadın hepsi haremlerde bütün gün mahpus,
Şu telakkiye bakın, en kötü vahşet: Namus!
Herifin sofrada şampanyası hala: Ayran,
Bari yirminci asırdan sıkıl artık, hayvan.
---
Ah efendim, o herif yok mu, kızıl kâfirdi;
Çünkü bir şey tanımaz, her ne desen münkirdi.
Ne edep der, ne hayâ der, ne fazilet, ne vakar;
Geğirir leş gibi, mu 'tadı değil İstiğfar.
Aksırır sonra, fütur etmeyerek, burnumuza. . .
Yutarız, çare ne, mümkün mü ilişmek domuza?
SAFAHAT SAYFA: 422
***
İSTİBDAT
Hamiyyet gamz eden bir pak alın her kimde gördünse,
«Bu bir cani! » dedin sürdün, ya mahkûm eyledin hapse.
Müvekkel eyleyip casusu her vicdana, her hisse,
Düşürdün milletin en kahraman evladını ye'se ...
Ne mel'unsun ki rahmetler okuttun ruh-u İblis'e!
SAFAHAT SAYFA: 86
***
ASIM
Semerci usta geberseydi. . . Değmeyin keyfe!
Evet, gebermelidir inkisar edin herife.
Zavallı usta göçer bir gün akıbet, ancak,
Makamı öyle uzun boylu nerde boş kalacak?
Çırak mı, kalfa mı, kim varsa yaslanır köşeye;
Takım biçer durur artık gelen giden eşeğe.
Adam meğer acemiymiş, semerse hayli hüner;
SAFAHAT SAYFA:403
***
ASIM
Giden semerciyi, derler, bulur muyuz şimdi?
Ya böyle kalfa değil, basbayağı muallimdi.
Nasıl da kadrini vaktiyle bilmedik, tuhaf iş:
Semer değilmiş o rahmetlinin ki devletmiş!
SAFAHAT SAYFA: 403
Mehmet Akif ‘in II. Abdülhamid öldükten sonra yazdığı bu şiir, iddia edildiği gibi pişmanlık şiiri değil, 403. Sayfadaki “Asım” şiirinin devamıdır…
***
ASIM
Çıkarıp gönderelim, hâsılı, Şeyhim, yer yer,
Oradan âlem-i İslam'a Cemaleddin 'ler.
SAFAHAT SAYFA: 440
Cemalettin Afgani, Irkçılığı ön planda tutan din adamlarındandı…
***
Devr-i sabıkta gebermezdi adam böyle zelil,
Diri bir yanda uzanmış, ölü bir yanda sefil.
Niye hürriyet için
sürgüne gittindi?
Evet.
Gittim amma bu değil beklediğim hürriyet.
SAFAHAT SAYFA: 405
Akif bu şiirde, II. Abdülhamid’in tahtan indirilmesi sonrasında üyesi olduğu İttihat Terakki uygulamalarından memnun olmadığını dile getirmektedir…
Her nedense Akif, Devlet-i Aliyye’nin istibdat uygulamalarına tepki gösteriyordu; ama Cumhuriyet dönemi istibdatlara tepki şiirlerini Safahat’ta göremiyoruz…
Bırakın tepki göstermeyi, elini eteğini çekip Mısır’a gitti…
***
Akif’in; İstiklal Marşı, bülbül ve Çanakkale Şehitleri gibi şiirleri hariç, diğer tüm şiirlerinde uzaktan-yakından
II. Abdülhamid’e muhakkak bir sataşma vardır!
