KİTAP İNCELEMESİ
***
KİTAP ADI: ORTADOĞU’DA AMERİKAN POLİTİKASI
KİTAP YAZARI: PROF.DR. MEHMET CAN
***
Kitap ağırlıklı olarak, ABD misyonerlerinin Osmanlı’daki
faaliyetleri ve T.C devleti kurulmadan önce ABD’ye yaptığımız “manda” talebi
konuları üzerinde duruyor…
***
Rahmetli üstat Necip Fazıl, “bir gün gerçek tarihçilerimizde
olacak ve ‘Hıristiyan misyonerler dünyayı tararken bizim misyonerlerimiz
neredeydi’ diye soracaklar” derken, ne kadar haklı olduğunu bu kitabı okuyunca
anlıyorsunuz…
***
Truman doktrini ve marşal planıyla bizi ABD’nin kucağına
oturtan esas neden, misyonerlerin alt yapı çalışmalarıydı…
Osmanlı-ABD ilişkileri oldukça zayıf olmasına rağmen, ABD
misyonerleri Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde tüm zorluk ve tehlikeye
rağmen hiç durmadan çalıştılar…
Okullar ve hastaneler açtılar…
Misyonerler Osmanlı İmparatorluğuna Müslümanları
Hıristiyanlaştırmak için gelmişlerdi; ama Müslüman halktan umdukları desteği
bulamadılar…
Ancak azınlıklardan gerekli desteği gördüler…
Örneğin, 1899-1900 sezonu için Robert kolejine kaydedilen
297 öğrencinin % 74’ü Rum ve Ermeni, % 13’ü Bulgar, % 5’inden az bir kısmı Türk
idi…
1915’den sonra bu okullara Türklerin akın etmesinin nedeni,
Hıristiyanlık dersi almak değil, fen, bilimsel metot ve öğretim kadrosunun
yeterliliğiydi…
***
Fakir Asya ve Afrika ülkelerinde FETO okullarının niye
tercih edildiğini daha iyi anlıyoruz…
Şüphesiz onlarda ABD adına oralarda misyoner faaliyeti
yürüttüler ve yürütüyorlar…
***
Osmanlının yıkılma arifesinde ABD’nin en önemli konusu;
azınlıkların, misyonerlerin ve kriptoların isteği olan “manda” talebiydi…
Ama misyonerlerin verdiği bilgiler ve Herbord heyetinin
raporu, Türklerin öyle manda şeklinde yönetilmesinin kolay olmadığını
gösteriyordu…
Ve bir gün arayla, 23 Nisan 1920’de T.B.M.M’i kuruldu
(Egemenlik Bayramı),24 Nisan 1920’de Türkiye’nin “manda” talebi Amerikan
meclisinde ret edildi…
***
Arkasından Lozan antlaşması maddeleri içine misyonerlerin
mal varlıkları ve okulları ile ilgili bir madde konulmaması ABD’yi oldukça rahatsız
etti…
Bu yüzden Lozan antlaşması ABD meclisinde ret edildi…
***
Ancak Lozan antlaşması sırasında ABD’ye şifahen verilen sözü
yerine getiren yeni T.C devleti, Amerikan askeri yardımı ile iktisadi yardımı
almaya hak kazandı…
Bu yardımlara süt tozu da dâhildir…
***
Bugün itibariyle Hıristiyan misyonerlerin bizi getirdikleri
son noktaya hep birlikte şahit oluyoruz!
