KİTAP İNCELEMESİ
***
KİTAP ADI: FAUST
KİTAP YAZARI: JOHANN WOLFGANG VON GOETHE
***
1749 yılında Frankfurt/ Almanya’da doğan Goethe, edebiyatçı, siyasetçi, ressam ve doğa bilimcidir…
Tüm yaşamı boyunca üzerinde çalıştığı Faust, dünya klasikleri arasında bir başyapıttır…
Faust, Goethe'nin evrensel insan ruhunu anlama çabasını ortaya koyan şiirsel oyundur…
Goethe'nin Faust'u, büyülü güçler elde etmek ve bilinmeyenleri öğrenmek için ruhunu Mephistopheles adındaki şeytana satan gezgin hokkabazın öyküsünü anlatır...
Eski bir Alman masalının oldukça uç bir uyarlaması olan Faust'u yazmak altmış yıl sürdü...
Faust, Goethe'nin bütün eserlerinin bir birleşimi olarak kabul edilen kitap, Almanca "yumruk" anlamı ile birlikte "Goethe'nin Yumruğu" anlamına gelmektedir…
Goethe, yalnızca edebiyatla değil, pek çok konuyla yakından ilgilendi ve birçok düşünürü etkiledi…
Müslümanlık konusundaki çalışmaları kasıtlı şekilde gizlenmiştir…
Avrupa’da özellikle Almanya’da ilk İslâm sempatisini uyandıran kişidir…
Birçok Avrupalı onun açtığı aydınlık yoldan giderek İslâm'ı bulmuştur…
***
Faust, klasik Alman efsanesinde başkişisi...
Goethe'nin "Faust" trajedisinde Faust'un ruhunun kurtuluşu ve insanlık durumu, yazarın gençlikten yaşlılığa uzanan düşünsel gelişimini yansıtan karmaşık ve çok katmanlı bir şekilde yorumlanmaktadır…
Geleneksel Orta Çağ Faust efsanesinde şeytanla anlaşma yapan Faust lanetlenirken, Goethe'nin modern Faust'u kurkuyla kurtulur…
Bu, Goethe'nin evrensel insan ruhundaki ikilemi işlerken, aynı zamanda "yeni" bilim insanının modelini çizmesi ve Orta Çağ inançlarını yıkmasıyla açıklanır…
Tanrı, "Gökte Ön Konuşma" sahnesinde insanın sürekli çabaladığı sürece yanlış yola sapabileceğini ancak "karanlık arzularının içinde bunalan iyi bir insan, asla doğru yoldan ayrılmaz" diyerek Faust'un kurtulacağını ima eder...
Melekler, canla başla çabalayan insanı kurtaracakları vaadiyle yazarı desteklerler…
Şeytan, Faust'u dünyevi zevklerle kandırmayı başaramadığı için iddiayı kaybeder…
Çünkü göklerden gelen sonsuz sevgi Faust’un ruhunu kurtarır…
Bencil emellerinden sıyrılan Faust'un toprak sahibi bir senyör olarak gösterilmesi ve ruhunun melekler tarafından kaçırılması, ruhun ölümsüzlüğünü simgeler…
Faust, kitap bilgisiyle yetinemeyen, bilgiye susamış, coşkulu ve buhranlar içinde bir bilim insanıdır...
O, genç Goethe'nin bir yansımasıdır ve araştırıcı, çabalayan ruhu simgeler…
Goethe, Faust karakterini "insanın tüm olumlu ve olumsuz yanlarını bünyesinde barındıran, insanın ikiliğini bir özeti olarak" sunar…
Faust'un içinde "iki ruh" yaşar: biri kaba zevkler peşinde dünyaya sarılırken, diğeri ulu ataların diyarına yükselmeye çalışır…
Tanrı'nın bakış açısına göre insan, "çabalayıp araştırdığı sürece" yanılır; ancak bu hata yapma kapasitesi bile onun yoldan tamamen ayrılmamasını sağlar…
Bu, insan doğasının temel bir özelliğidir ve Goethe'nin eserinin merkezindeki fikirdir…
Faust'un yolculuğu, önce kişisel bilgi ve zevk arayışından sonra toplumsal ve tarihsel boyutlara taşınır…
Bu, onun öznellikten uzaklaşıp daha geniş, aydınlık ve tutkusuz bir âleme yönelmesini, farklı dünya görüşlerini sergilemesini sağlar…
Faust, ölümlerden sorumlu kişileri feda eden şeytana kendini adayan bir karakter olmasına rağmen Goethe tarafından lanetlenmez…
Bu durum, Tanrı'nın "Karanlık arzularının içinde bunalan iyi bir insan, asla ayrılmaz doğru yoldan" sözleriyle açıklanır ve etik bakımdan pozitif bir sembol olmasa da, sürekli çabalayan insanı yüceltir…
Faust, son anlarında bile dünyayı daha iyi hale getirme çabası içindedir, bu da onun insanlık durumunu sürekli bir gelişim ve aşma arayışı olarak yorumlanır…
